poeta, prozaik, eseista, tłumacz, bibliotekarz, społecznik, wykładowca, naukowiec, człowiek kultury
rys. Katarzyna Pura
Urodził się 24 czerwca 1950 roku w Łubnikach, w gminie Zabłudów, w rodzinie Antoniego i Józefy z d. Dakowicz.
Ukończył szkołę podstawową w Zwierkach, a następnie Technikum Rolnicze w Dojlidach dz. Białegostoku. W latach 1970 - 1973 studiował polonistykę i historię na Wydziale Humanistycznym Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Tytuł magistra filologii polskiej i słowiańskiej uzyskał w 1975 roku w Warszawie. W 2000 roku został absolwentem Studium Bibliotekarskiego na Uniwersytecie w Białymstoku.
Miał swój debiut w białostockich „Kontrastach” w 1970 roku, a kolejne jego utwory pojawiały się w ogólnopolskich tytułach, tj. „Poezja”, „Tygodnik Kulturalny”, czy „Literatura”. W latach 70. i 80. jego tomiki „Rachunek” (1973), „Żalnik” (1976), „W drodze do Damaszku” (1986) i „Żertwa” (1987) zyskały rozgłos w całej Polsce. Zwróciły one uwagę najwybitniejszych krytyków tego okresu. Twórczość Jana Leończuka była tłumaczona na angielski, francuski, arabski, białoruski, ukraiński i czeski.
W latach 1975-1985 pracował naukowo jako nauczyciel i wykładowca w Instytucie Filologii Polskiej Filii UW w Białymstoku.
Całe życie był związany ze swoją rodzinną wsią Łubniki, gdzie prowadził gospodarstwo rolne. W 1983 roku Jan Leończuk ożenił się z Barbarą z domu Borowską, z którą miał dwóch synów: Jana i Antoniego. W latach 1984 - 1999 był sołtysem tejże wsi.
Od 1990 do 1998 roku był radnym, a także pełnił funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej w Zabłudowie. Zabiegał o rozwój gminy Zabłudów. Zainicjował przywracanie tożsamości kulturowej m.in. poprzez nadanie nazw ulic odnoszących się do lokalnej historii. Odnalazł najstarszy znany herb Zabłudowa oraz doprowadził do nadania herbu, hymnu i barw miastu.
Jan Leończuk był jednym z założycieli Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Zabłudowskiej, które zajmowało się przywracaniem wielowiekowej historii, wydawaniem publikacji poświęconych lokalnemu dziedzictwu i najwybitniejszym postaciom naszej gminy. W 1991 roku Jan Leończuk zapoczątkował wydawanie lokalnego czasopisma „Z Zabłudowskiej Ziemi”, którego był redaktorem naczelnym aż do 2005 roku.
Od 1990 roku współpracował z Radiem Białystok. Przez wiele lat emitowane były cotygodniowe felietony zatytułowane „Z zapiśnika Jana Leończuka”. Począwszy od 1996 roku wydał siedem tomów „Zapiśnika”, które są prozatorsko-poetycką formą pamiętnika autora. Od 2007 roku niestrudzenie pracował nad zapisywaniem i utrwalaniem historii poprzez redagowanie „Roczników Zabłudowskich”.
W 1998 roku Jan Leończuk objął stanowisko dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Białymstoku, która dzięki jego inicjatywie zmieniła status na Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego. W czasie swojej osiemnastoletniej pracy zapoczątkował m.in. wydawanie pisma „Epea”, zainicjował spotkania pn. „Środy Literackie”, a także utworzył Dział Naukowy w książnicy oraz pracownie digitalizacji.
Jan Leończuk był laureatem wielu nagród, w tym: Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka (1991), Nagrody Literackiej Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego (1991, 1996 i 2010), został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 1990 roku oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000). W 2003 roku otrzymał Ogólnopolską Nagrodę Literacką im. Franciszka Karpińskiego. W czerwcu 2006 roku został odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
9 maja 2017 roku Rada Miejska w Zabłudowie przyznała Janowi Leończukowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta Zabłudowa.
Jan Leończuk zmarł 23 listopada 2021 roku w rodzinnym domu w Łubnikach.